Uykuda hapşırmak mümkün mü diye hiç merak ettiniz mi? Ya da gecenin tam ortasında kendi horlamanıza uyandığınız oldu mu?
Belki.
Peki ya hiç hapşırığınızı duyarak uyanmış olabilir misiniz?
Muhtemelen hayır.
Hapşırmak faydalı mıdır?
Öncelikle, hapşırmanın aslında beynin vücuda sunduğu faydalı bir hizmet olduğunu bilerek konuya giriş yapabiliriz. Gün boyu gelen tahriş edici partiküllerin burun içerisindeki tüyler tarafından yakalanmadığı ve mukozada kalmadığı durumlarda, geniz boşluğundaki motor nöronlar sinir yoluyla beyne uyarı gönderir; böylelikle beyin komut verir ve partiküllerin atılması için hapşırma gerçekleşir.
Geceleri uykuda hapşırmak
Uykuda hapşırma konusuna açıklama getirmek bir hayli zor olsa da, araştırmacılar yaptıkları deneyler ile beynimiz ve vücudumuzun uyku esnasında işleyiş şekline dayanarak bu mekanizmayı yıllardır anlamlandırmaya çalışmakta.
Pek çok uyku uzmanı ve nöroloğun tahminine göre uyurken hapşırmak imkansız bir durum.
Neden mi?
Uzmanlar tarafından Popular Science dergisine yapılan ilk açıklamada konunun tahriş edici parçacıklara maruz kalmakla ilintili olduğu belirtiliyor. Öyle ki, uyku boyunca odadaki hayvan kılı veya tozlara uyanık olduğumuz zamana nazaran daha az maruz kalıyoruz. Ayrıca güneş ışınlarının hapşırığa sebep olduğu bazı kişiler için, geceleri uyku esnasında bu sorun da ortadan kalkmış oluyor.
Uykuda Hapşırmak ve Uyku Döngüleri
Dış uyaranlarla ilgili yapılan yukarıdaki açıklamaların yanında fizyolojik etkenler de mevcut. Uyku sırasında temelde iki farklı evreden geçiyoruz: REM ve N-REM (Rem Dışı)
Bu iki evrenin her biri hapşırmamızı farklı şekillerde engellemekte:
Rem Evresi, rüyaları gördüğümüz, beyin dalgalarının uyanık olduğumuz zamanlardakine benzer olduğu kısa süreli evredir. Bu süre boyunca beynimiz, kendimize zarar verebileceğimiz eylemlerde bulunmamızı engeller. Hapşırmak da farklı kas gruplarının koordine çalışmasını gerektirdiğinden, uykuda böyle bir efor sarf etmek mümkün değildir.
N-Rem Evresi ise derin, huzurlu ve uzun süreli uykuyu oluşturur. Burada da gürültü ve ışık bizi rem evresindeki kadar kolay bir şekilde uyandırmaz; çünkü beyin, bir tehlike olarak algılayamadığı şeyleri filtreleyerek ortadan kaldırır. Yalnızca çok önemli uyaranlar beynin bu bariyerini aşabilir. O halde, derin uyku süresince hapşırabilmek için öncelikle gürültülü bir sesin ya da yoğun ışığın bizi uyandırması gerekmektedir.
