Cittaslow; Bir Yaşama Sanatı Felsefesi Örneği

Cittaslow Nedir? Duyanınız, bileniniz muhakkak ki vardır. Öncelikle bir peyzaj mimarı olarak sizlere bu güzel oluşumu kendi yorumumla aktarmaktan keyif duyduğumu belirtmek isterim.

Bana göre mesleki bilgi birikimine sahip kişilerin bilgiyi öğrenmek kadar, öğrendiğini aktarması da önem arz etmektedir. Kaleme aldığım bu konu hakkında eğitim almamın yanı sıra bu kentlere ayrı bir hayranlık beslediğimi sizlere burada açıkça itiraf edebilirim.

Yaşama Sanatı; “Festina lente”

Bir özdeyiş olan “Festina lente”; İmparator Agustus ve Titus’un mottosu olarak bilinir. “Hız insanı kendinden uzaklaştırır” ve “Yavaşlık kendine yaklaştırır” anlamına gelmektedir. Eğer bahsi geçen motto uygulanabilinirse, işin özü şu ki; bu bir yaşama sanatıdır.

Şöyle ki;

Hepimizin bir daha dönüp bakarım düşüncesiyle fotoğraf ve videolar çektiği ama mevcut anı sosyal medyada hızla harcadığı, hızla bilgiye ulaştığı fakat onu yavaş kullandığı, çokça konuşup az okuduğu, hızlı tükettiği ama yavaş ürettiği bir dönemde yaşıyoruz. Tabii ki keyif aldığımız anları fotoğrafla ölümsüzleştirecek, etkileşimin bu denli kolay olduğu internet dünyasında aktif olacağız. Bakınız aksini söylemiyorum. Lakin; neden tüm bunları günümüz şartlarının bize sağladığı gelişmelerle, hayatın her döneminde daha yavaş bir düzende, doğa ile iç içe yaparak; farkındalığı, sürdürülebilirliği ve doğa-insan birlikteliğini arttırarak yapmıyoruz?

Her şeyi hızlı yaşadığımız ve hızla tükettiğimiz bu dönemde trafikten uzak, doğaya yakın kırsal yaşam alanları son yıllarda popüler oldu. Artık bisiklet sürmek, çeşitli doğa sporları yapmak hatta yeni lezzetler denemek için günü birlik aktivitelerde bile şehir değiştirmek cazip hale geldi. Özellikle kalabalık şehirlerin yarattığı ve yaşattığı baskıyı hafifletmek adına doğaya yönelim artmış durumda. Bireyler stres atmanın ve enerji depolamanın farklı yollarını şehirden uzaklaşarak aramaya başladılar. Bu konuda bireysel yahut grup aktivitelerinde yeni ve değişik mekanlar, şehirler, kültürler keşfetmeye açık hale geldiler. Ayrıca doğa bilinci, organik besinlere talep, doğal kaynakları kullanma ve kültürel hazinelere sahip çıkma bilinci toplumun her kesimi tarafından mutluluk verici düzeyde artış gösteriyor. Sizce de öyle değil mi?

Tam da burada sizlere dünya çapında kabul görmüş bir oluşumdan bahsetmek isterim.

Cittaslow Felsefesi

Cittaslow kültürel, ekolojik, sosyolojik alanlardaki çeşitlilikleri ve kendine has değerleri ile benim lugatımda “Özgün Şehirler” olarak betimlenmiştir. Bu sebepledir ki benim nezdimde hepsi yaşama sanatına dair benzersiz örneklerdir.

Cittaslow felsefesini anlaşılır kılabilmek adına şöyle örnekleyebiliriz;

• Teknolojiyi reddetmeyi yahut teklolojik gelişmelere karşı çıkmayı desteklemez. Aksine yerel yönetim hizmetlerinin sanal ortama taşınmasını ve böylelikle yöre halkının yaşamını kolaylaştırmayı amaçlar. Halkın bu yeniliklere ayak uydurmasını sağlamak adına halkı bilinçlendirme çalışmalarını da içeren bir harekettir.
• Araba kullanmaya karşı gelmek ve bunu yasaklamak değildir. Lakin yaya öncelikli alanlar oluşturarak; kent sakinlerinin ve ziyaretçilerinin rahatça hareket edebildiği öncelikli alanlar yaratmayı amaçlar.
• Geçmişe takılı kalmak ya da geriye gitmek demek değildir. Aksine geçmişten günümüze kadar gelmiş olan değerlerimizi korumayı, yaşatmayı ve sürdürülebilir kılmayı amaçlamıştır. Böylelikle esnafına, zanaatkarlarına, şehrinin değerlerine ve kültürüne sahip çıkmayı amaçlamıştır.
• Yemek yeme alışkanlığını yavaşlatmak ya da yavaş yemek yemek anlamına gelmez. Sağlıklı ve yerel besinlerin, organik ürünlerin üretimini ve tüketimini teşvik eder. Yöresel lezzetlerin tanıtımını ve nesiller içerisindeki aktarımına katkı sağlar.

Cittaslow felsefesini daha anlaşılır hale getirdiğimize göre; neymiş bu CittaSlow hep birlikte bakalım..

Cittaslow Nedir?

Cittaslow Nedir? ; Küreselleşmenin getirisi olan kentleşme, değişen kent dokusu, insanların yaşam tarzının değişerek standartlaşması ve yöresel olguları kaybetmesini engellemek amacıyla kökleri İtalya’da atılan bir hareket olarak tanımlanmaktadır.

Kelime anlamına bakacak olursak; İtalyanca’da “citta” kelimesi “şehir”, İngilizce’deki “slow” kelimesi “yavaş” anlamına gelmektedir. Yani Citta(şehir)Slow(yavaş) = Yavaş Şehir olarak Türkçe’ye geçmiştir. Fakat Yavaş Şehir terimi negatif bir izlenim bıraktığından “Sakin Şehir” tanımı Türkçe’deki algısıyla bu kavramı daha iyi ifade etmektedir.

Kriterleri Nelerdir?

“Cittaslow Nedir?” sorusunun yanıtını bulduğumuza göre, “Bu kentler neye göre seçilmektedir?” şimdi de bu sorunun yanıtını arayalım hep birlikte.

Tabii ki bir kentin Cittaslow / Sakin Şehir olarak kabul görmesi için bazı kriterlere uygunluğuna bakılmaktadır. 72 kriterden oluşan bu uzun liste ile seçilen kentlerde 7 ana kriter vardır. Bunlar;

1. Çevre Politikaları
2. Altyapı Politikaları
3. Kentsel Yaşam Kalitesi Politikaları
4. Tarımsal, Turistik, Esnaf ve Sanatkarlara Dair Politikalar
5. Misafirperverlik, Farkındalık ve Eğitim İçin Planlanan Politikalar
6. Sosyal Uyum
7. Ortaklıklar

Yukarıda bahsi geçen 7 ana kriter detaylı altbaşlıklar ile desteklenmiştir. Görüldüğü üzre kent yaşamını destekleyici politikaların yanı sıra yöresel değerleri yaşatmak ve sürdürülebilir kılmak adına kültürel değerleri destekleyici politikalar da güdülmektedir.

Üyelik Süreci Nasıl İlerliyor?

Uluslararası Cittaslow Birliği’ne başvuru sürecini Cittaslow Türkiye Ağı sekreteryası ve koordinatörlüğü yürütmektedir. Birliğe başvuracak kentlerin nüfuslarının 50.000’den az olması ve kent yönetiminin Cittaslow felsefesine uyumlu olmaları gerekmektedir.

Peki üyelik süreci nasıl ilerlemektedir?

1. Başvuru Mektubunun Sunulması
2. Başvuru Mektubunun Değerlendirilmesi
3. Adaylık Değerlendirme Ziyareti ve Raporu
4. Adaylık Süreci ve Hazırlık Raporu
5. Üyelik Değerlendirilmesi ve Başvuru Dosyası
6. Cittaslow Genel Merkez Değerlendirilmesi

Üyelik sürecinde üst başlıkta bahsetmiş olduğumuz kriterler baz alınarak şehirler değerlendirmeye alınır.

Üyelikle ilgili son olarak kabul alan kentlerin “Üyelik İlanı” yapılarak sakin mi sakin, güzel mi güzel canımız Cittaslow’larımız üyelik süreçleri tamamlanmış olurlar.

Dünya’da ve Türkiye’deki Sakin Şehirler

72 kriter ile belirlenen; aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 30 ülkede, her biri eşsiz toplam 264 kent bulunmaktadır.

Cittaslow hareketine 2009 yılında katılan Seferihisar, bu hareketin Türkiye öncüsü olmuştur.

Seferihisar’ın ülkemizde öncü olduğu hareketin; 18’i Türkiye’de ve 4’ü KKTC’de bulunan toplam 22 nadide kentimizi sizlere sunmaktan gurur duyarım.

Türkiye’de bulunan Cittaslow’lar;

1. Sakin Şehir Ahlat / Bitlis (2019)
2. Sakin Şehir Akyaka / Muğla (2011)
3. Sakin Şehir Eğirdir / Isparta (2017)
4. Sakin Şehir Gökçeada / Çanakkale (2011)
5. Sakin Şehir Gerze / Sinop (2017)
6. Sakin Şehir Göynük / Bolu (2017)
7. Sakin Şehir Güdül / Ankara (2020)
8. Sakin Şehir Halfeti / Şanlıurfa (2013)
9. Sakin Şehir Köyceğiz / Muğla (2019)
10. Sakin Şehir Mudurnu / Bolu (2018)
11. Sakin Şehir Perşembe / Ordu (2012)
12. Sakin Şehir Şavşat / Artvin (2015)
13. Sakin Şehir Seferihisar / İzmir (2009)
14. Sakin Şehir Taraklı / Sakarya (2011)
15. Sakin Şehir Uzundere / Erzurum (2016)
16. Sakin Şehir Vize / Kırklareli (2012)
17. Sakin Şehir Yalvaç / Isparta (2012)
18. Sakin Şehir Yenipazar / Aydın (2011)

KKTC’de bulunan Cittaslow’larımız;

1. Sakin Şehir Geçitkale
2. Sakin Şehir Mehmetçik
3. Sakin Şehir Tatlısu
4. Sakin Şehir Yeniboğaziçi

Keyif aldığınızı umuyor ve tüm samimiyetimle vakit ayırdığınız için teşekkürlerimi sunuyorum.